Çocuğunuz Okuma Güçlüğünden ‘Akıcı Okumaya’ Geçsin

Çocuğunuz Okuma Güçlüğünden ‘Akıcı Okumaya’ Geçsin

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Okuma bir kişinin tüm hayatında kullandığı en etkili öğrenme yollarından birisidir. Okuma sırasında sözcükler duyu organları aracılığıyla algılanarak, anlamlandırılır sonra kavrama aşamasına geçilir ve yorumlanır. Bir başka deyişle okuma bir metindeki kod dediğimiz harflerin tanınması, birleştirilmesi ve anlamlandırılmasıdır. Eğer sesli okuma yapılıyorsa aynı zamanda seslendirilmesidir.

Özellikle çocuğunuz ilkokula başlandığında okuma güçlüğü (disleksi) okumaya geçememe olarak kendini gösterdiğinden annenin ve babanın belki de ilk defa dikkatini çeker. Çocuğunda ne olduğunu anlamaya çalışan anne, babalar ilkokul birinci ve ikinci sınıfta çok zorlanır. Bu aşamada ne çocuğunuzu ne de kendinizi yıpratmayın. Bu durumda yapmanız gereken adımlar bir çocuk ve ergen psikiyatra gitmek, onun yönlendirmelerini yapmak ve her daim eğitim desteği almak. Okumada güçlük bir hastalık olmamasına rağmen çocuğunuza ‘disleksi’ tanısı koymak sadece uzman hekimlerin yetkinliğindedir. Buna dikkat etmenizi öneririm.

Okumada güçlük yaşayan ve disleksi bulguları gösteren çocuklarda sıklıkla görülen okuma hataları neler? 

Kelimeleri hecelerden bölememe (mesela ya-rın yerine yar-ın diye hecelemesi)

Ses harf ilişkisini sezememe ve anlamama

Sesli okumada acelecilik

Gördüğü harflerin yanlış olması (b’yi d görme, f ve t)

Harfleri, rakamları ve şekilleri ters çevirme gibi (b ve p, u ve n)

Sözcüklerdeki son heceleri atlama, yuvarlama, uydurma

Sözcük atlama

Satır atlama

Okuma sırasında yerini kaybetme, bulamama

Noktalama işaretlerine dikkat etmeden tekdüze bir sesle okuma

Okuma hızında yavaşlık

Okuduğunu anlamama gibi durumlar gözlenir.

Çocuğum akıcı okuyamıyor ise ne yapmalıyım?

Okumada güçlük yaşayan çocuklar genellikle normal ya da normalin çok üzerinde zekaya sahiptirler fakat akranlarından çok daha düşük performans gösterirler ve okul başarıları da beklenilenden düşüktür. Oysa bu çocuklar pek çok konuda üstün yeteneklidirler.

Okumada güçlük yaşayan çocuklar sürekli ebeveyn ya da öğretmen desteği isterler. Bir konuyu dinlerken çoğu zaman anlamamış gibi bakabilirler. Az önce okunan öykünün ayrıntılarını hatırlamayabilirler. Düşüncelerini sıraya koyma konusunda da desteğe ihtiyaç gösterir. Bundan dolayı sıralı anlatma konusunda çok başarılı olamayabilir.

Eğer çocuğunuz akıcı okuyamıyor ve okumada güçlük yaşıyorsa çocuğunuzu destekleyen bir eğitime yönlendirebilirsiniz. Okumada güçlük ya da disleksi bir hastalık olmadığından tedavisi yoktur. Bu öğrenmedeki farklılıktır. Farklı öğrenen çocuklardır. Aynı yaştan çocukların kolayca okuduklarını, bu çocuklar bir decoder çözücü gibi beyinlerinde yeniden işlemden geçirirler. Bu sebeple daha çok zamana gereksinim hissederler. Çocuğun kendi çözümleme aşamasında ebeveyn ya da öğretmeninin çocuğa müdahale etmeden ona zaman tanıması önemlidir.

Çocuğunuzla konuşurken aynı anda birden çok yönerge vermeyin. Her defasında tek bir yönerge kullanın.

Konuşmalarınızda birden fazla duyuya hitap edin. (Görme, işitme, tat gibi)

Yeni bilgi öğreniminde küçük not kağıtlarını kullanın.

Öğrenmenin daha verimli olması için renkli kalemlerle şekiller çizerek konuyu somutlaştırın.

Çocuğum ne yaparsa daha iyi okur?

Okuduğu metnin satırlarını parmakla takip edebilir.

Önemli bölümlere yapışkanlı not kağıtları (post-it) yapıştırılabilir.

Yüksek sesle okurken noktalama işaretlerine dikkat ederek virgül gördüğünde derin bir nefes alabilir.

Ünlem gördüğünde normalde şaşkınlık yaşadığı bir durumu taklit etmesi istenebilir.

Çocuğunuzdan okuduğu metni çizmesini isteyebilirsiniz. Çizmek okumaya göre çok daha kolay geleceğinden okuduklarını yeniden düşünecektir.

Kitap ayraçları kullanabilirsiniz böylelikle satır atlama, nerede kaldığını bulamama gibi durumlar ortadan kalkar.

Çocuğum okuduğu konuyu daha iyi anlamak için ne yapabilir?

Okuduğu metindeki başlık çocuğunuza ne hatırlatıyor?

Konu başlığı ile ilgili çocuğunuz ne biliyor?

Çocuğunuzdan bir dosya kağıdını dik olarak ikiye katlamasını ve bir tarafa bu konuyla ilgili ne biliyorsa yazmasını, diğer tarafa ise bu konuyla ilgili ne öğrendim sorusuna verdiği cevabı yazmasını isteyebilirsiniz. Aynı şekilde resim olarakta çizebilir.

Okuma metnindeki koyu yazılmış, büyük yazılmış yerleri daha dikkatle okumasını isteyebilirsiniz.

Karışık metinleri okutmak yerine basit ve tek temalı kitapları okuması çok daha anlaşılır ve rahat olur.

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Kolaylık ve sevgiyle 

Öznur Karaeloğlu 

E-mail: oznur@oznurkaraeloglu.com

oznurkaraeloglu.com

https://www.instagram.com/oznurkaraeloglu/

https://www.youtube.com/@oznurkaraeloglu

https://www.linkedin.com/in/oznurkaraeloglu/

https://www.facebook.com/okaraeloglu

https://linktr.ee/OznurKaraeloglu