Hızlı Okuma ve Anlama Teknikleri

Hızlı Okuma ve Anlama Teknikleri

Hızlı Okumadan Önce İyi Okumak

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Okumak bir buluş. Konuşmayı doğuştan öğreniyoruz, ediniyoruz. Herkes konuşabiliyor ama okuma öyle değil.  Okumak hele de doğru okumak, okuduğu ile diğer bilinenler arasında ‘anlamlı bağlantılar’ kurmak işte bütün mesele bu! Okumak ömür boyu bir gelişim içeriyor. Açıldıkça açılıyor çünkü.

Okuma alışkanlığı öyle önemli ki, öğretmenlik yaparken öğrencilerimdeki ‘okuma, anlama, dikkat’ gibi bileşenlerin eş zamanlı çalışmadığını fark ettiğimden hem onlarla çalışma yapmıştım hem de ilk kitabımı yazmıştım. Çocuklar İçin Anlayarak Hızlı Okuma. 2007 yılında ilk baskısı yapılmıştı. ‘Çocuklar İçin Anlayarak Hızlı Okuma’ kitabımda okumayı kolaylaştırmak ve okumayı geliştirmek ve dolayısıyla hızlandırmak için pek çok uygulama da hazırlamıştım.

Okuryazarlık nedir? 

Okumak öyle bir şey ki, eğer sevmiyorsanız, iyi bir okur yazar olmanıza imkan yok. Okuryazarlık bizim ülkemizde okuma, yazma bilmek olarak tanımlanırken Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü olan Unesco’nun tanımına göre okur yazarlık; değişik türdeki yazılı kaynakları, kayıtları kullanarak tanımlama, anlama, yorumlama, bir araya getirme, iletişim kurma ve hesap yapma yeteneğidir. Toplumun geniş bir kitlesine hitap edebilmek, bilgisini ve gücünü geliştirerek hedeflerine ulaşması için bireye olanak veren olgudur.

Hızlı Okuma Nedir?

Hızlı okumanın ilk şartı okumak. Okumayı ne kadar iyileştirirseniz bu alanda uzmanlaşırsınız ve okumanız da hızlanır. Aslında hızlı okuma olarak adlandırılan sistem iki ana esasa dayanır.

1. Gözlerin hızlı hareket etmesi
2. Bir bakışta görülen, okunan kelime sayısı

En basit haliyle okumanızı ‘gözlerinizi eğiterek’ hızlandırabilirsiniz. Ancak hem okumanızın hızlanması hem de anlamanızın gelişmesini istiyorsanız bildiğiniz kelime sayısını arttırmanız gerekiyor. Gözler görüntüyü yani kelimeleri çok hızlı alır ve beyne gönderir ama aynı hızda kelimenin anlamını görüntüyle eşleştiremezse okuduğunu anlayamama sorunu ile karşılaşır.

Öncelikle ‘okuma sırasında neler oluyor’ ona bakalım. Bunu bildiğinizde okumanızı nasıl daha iyi hale getirebilir ve herkes için aynı olan zamanınızı nasıl daha iyi değerlendirebileceğinizi de fark edersiniz.

Okuma sırasında ne oluyor?

Okuma sırasında gözler soldan sağa doğru kısa sıçramalar yaparak hareket eder. Durduğu sırada görüntülenen kelimeleri beynin görme merkezine iletir. Çok kısa süre durakladığı (yaklaşık 0.25 saniye) bu olaya ‘fixation’ denir. Göz yine hareketine devam ederek diğer kelime veya kelime gruplarına bakmaya devam eder. Buna gözün sıçraması ya da ‘saccade’ denir. Gözün bu hareketleri ile görüntülenen kelimeler okumanın teknik, fizyolojik boyutunu oluşturur. Anlamak, çıkarım yapmak gibi düşünsel aktiviteler içinse beyinde farklı bölümler aktif hale geçer.

Göz kaslarını geliştiren egzersizler yapabilirsiniz

Gözlerin sağlığı ve gözlerde bulunan kasların güçlenmesi bu anlamda çok önemli. Göz kaslarınızı güçlendirmek için evinizde oturduğunuz yerde çeneniz yere paralel olacak şekilde sadece gözlerinizi hareket ettirerek bir egzersiz yapabilirsiniz.

Başınızı sağa sola çevirmeden gözlerinizle sol üste bakın, duraklamadan sol alta bakın. Şimdi de sağ üst, sağ alt olarak devam edin. Bu egzersizleri 1 dakika ile başlayarak 3 dakikaya kadar çıkarabilirsiniz. 

Gözleriniz yorulabilir, özellikle göz kasları zayıf olanlarda gözlerde batma, yaşarma, kızarma gibi etkiler oluşabilir. Palming tekniği denilen bir dinlendirme ile gözlerinizi rahatlatabilirsiniz.

Gözlerinizi Dinlendirin – Palming Tekniği

Avuçlarınızı birbirine sürterek ısıtın. Avuçlarınız iyice ısınıncaya kadar devam edin. Sonra elinizi çukurlaştırarak gözlerinize kapatın. Gözlerinizi de kapatın ve siyah renk düşünün. Bu tekniği normalde kitap okurken gözleriniz yorulduğunda da yapabilirsiniz.

Kitap Okurken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Kitap okurken ilk dikkat edilmesi gereken şey gözlerin sağlığı.

• Bunun için okuma materyali ile gözler arasında 30-40 cm mesafe olmalı.
• Işık göze dik olarak değil başın arkasından gelmeli.
• Kitap okurken arada gözlerinizi dinlendirmelisiniz.
• Uzun süre aynı mesafeden okuma yaparsanız gözün yakın-uzak uyumunda sorunlar çıkabilir. Bu sebeple arada kitaptan başınızı kaldırıp daha uzak noktalara bakmalısınız.
• Okumalarınızı oturarak yapmaya dikkat ederseniz, daha dikkatli okuma yaparsınız.

Anlamanın Gelişmesi İçin Neler Yapabilirsiniz?

Özellikle kelime dağarcığı gelişmiş olmalı. Bunun için sözlük okuyabilirsiniz ya da okuma yaparken kelimeleri hangi anlamlarda kullanıldığına dair bilinçli bir dikkatle okuma yapabilirsiniz. İlk olarak okuma hızınızı düşürse de sonrasında anlamanız gelişeceğinden okumanız hızlanır.

Bunun dışında yazılarda;

• başlık,
• alt başlık,
• tanımlar,
• tarihler,
• isimler,
• bilimsel araştırmalar,
• koyu yazılmış kelimeler,
• italik yazılmış olan kelimeler,
• tırnak işaretine alınan kelimelere özellikle dikkat edilmesi gerekir.

Anlayarak Okuma İçin 5N1K ile Okuma Yapın

• Kim
• Ne
• Nasıl
• Neden
• Nerede
• Ne zaman

Sorularını zihninizde tutmaya kendinizi alıştırın. Bu sayede okunanları çok kolay hatırlarsınız, geri dönüp tekrar tekrar aynı cümleleri okumadığınızdan yine okumanız hızlanır ve anlamanız gelişir.

Okuduğunuz kitapları ailenizle, arkadaşlarınızla paylaşın. Sohbet ortamı oluşturun. Anlamanızın gelişmesi için okunanların diğer duyuları da kapsayacak şekilde tekrar edilmesi önem kazanıyor. Anlattığınızda okuduklarınız üzerinde tekrar düşünüp yeni bir anlam çerçevesi oluşturduğunuz için okunanların sizdeki yansımalarını da içselleştireceksiniz.

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Sevgiler

Öznur Karaeloğlu

E-mail: oznur@oznurkaraeloglu.com

oznurkaraeloglu.com

https://www.instagram.com/oznurkaraeloglu/

https://www.youtube.com/@oznurkaraeloglu

https://www.linkedin.com/in/oznurkaraeloglu/

https://www.facebook.com/okaraeloglu

https://linktr.ee/OznurKaraeloglu