Hadi Bugün Çocukları Meraklandıralım
Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.
“İnsanın gerçekleştirebileceği en yüksek eylem anlamak için öğrenmektir, çünkü anlamak özgür olmaktır.” Spinoza
Bir öğretmen dersini nasıl anlatmalı? Son zamanlarda üzerinde yoğun olarak düşündüğüm bir konu bu. Bunun için fizik, kimya, matematik, biyoloji dersleri ve hayat arasında ‘öğrenme’ temalı ne gibi bağlantılar kurabileceğimizi düşünüyorum. Normalde aklımıza gelen ve geçiştirdiğimiz soruları derslerimizle bütünleştirirsek derslerimiz eğlenceli, öğrencilerimiz meraklı ve bizler de öğrenmeyi anlamlandıran aktif öğretici olabiliriz. Bu soruları anne babalar da çocuklarına sorabilir. Soru sormak merak duygusunu harekete geçirdiğinden çocuk sorunun cevabını düşünürken aklına pek çok seçenek geleceği için zihnini aktif böylece daha aktif tutar. Sizlere yazdığım soruları çocuklarınıza sorun fakat cevabını hemen vermeyin, onların fikirlerini dinleyin. Önemli olan meraklandırmak, düşündürmek, anlamlandırmak.
Örneğin; Arabalar hızlandıkça neden yere daha yakın olur? Tüm arabalar öyle midir?
Uçakların tasarlanışlarında hava sirkülasyonu kanatların altından geçecek şekilde ayarlanıyor. Böylece uçaklar havanın etkisiyle daha kolay yükselebiliyorlar. Arabalarda durum ise markalara bağlı olarak değişiyor. Örneğin kalkış anında hava akımı bazı arabalarda aynı uçaklardaki gibi alttan geçecek şekilde tasarlanıyor ve böylece bu arabalar hızlandıkça havalanıyor adeta uçuyor. Oysa arabalarda hava akımı arabanın üzerinden geçecek şekilde tasarlandığında araba hızlandıkça yere daha yakın hale gelir.
Fizik dersinde bir öğretmenin Aerodinamik, sürtünme kuvvetlerini anlatırken konuya böyle bir giriş yaptığında öğrencinin ilgisi nasıl olur? Ya da konuyu doğrudan formüllerle anlatırsa nasıl bir ilgi ile karşılaşır? Hemen hepimiz bu derslerin hayatımızdaki etkilerinden ne kadar haberdar olursak konuya o kadar ilgi duyar ve o kadar kolay anlarız, hatırlarız.
Çocukların çok sevdiği mayoneze ne demeli?
Bitkisel yağ, limon, yumurta sarısı ve sirkeden oluşan bu karışım kolloidal bir emülsiyondur. Mayonezde bitkisel yağ tanecikleri limon suyunda dağılmış halde bulunur. Bu taneciklerin homojen bir karışım yapmalarını sağlayan ise farklı elektrik yüklerinin dengeli bir duruma gelmeleridir.
Gökyüzü neden mavi, güneş batarken neden kırmızıdır?
Mavi renk dünyayı saran atmosfer tabakası tarafından güneş ışığının etrafa yansıtılmasından ileri gelir. Güneş ışınları atmosferden geçerken moleküllerin değişik dalga boyları vardır. Bunlar spektrumun renkleridir. Dalga boyları ne kadar kısa ise yayılma o kadar fazladır. Bu sebeple mavi renk atmosfere en fazla yayılır. Güneş doğarken ya da batarken atmosfere daha kalın bir katmandan bakarız ve bu sırada mavinin çoğu kaybolur. Böylece kırmızımtrak bir renk bulutlara yansır.
Bir çocuk şeker yerken dişleri neden ağrır?
Bu soruya ise şöyle cevap verebiliriz. Şeker dişte bulunan küçük bir delikten sızar. Osmotik kuvvetler harekete geçerek vücuttaki sıvılar yoğunluk olan bölgeye yani şekere doğru harekete geçerler. Böylece dişetini şişirirler. Bu yaraya tuz basmaya benzer.
Bu aralar kendime sorular belirleyip cevap aradığımdan sizlerle de bunları paylaşmak istedim. Bilim en basit haliyle ifade bulduğunda sadece konuyla ilgilenenlere hitap etmekten kurtulup herkesin anlayabileceği seviyeye gelecektir. Ünlü fizikçi Einstein bir konferans için ABD’ye gittiğinde bakın nasıl bir soruyla karşılaşmış ve ne cevap vermiş:
Einstein Amerikan öğrencilerin arasında bulunduğu ve onların sorularını cevaplandırdığı bir sırada alaycı bir genç telsiz telgrafın sırrını yabancı hiçbir kelime kullanmadan anlatmasını rica etti.
Büyük bilgin; “New York’tan Londra’ya kadar uzanan bir köpek gözünüzün önüne getirin” dedi. Ben New York’ta onun kuyruğunu çimdiklersem, o Londra’da havlayacaktır. İşte bu telgraftır. Telsiz telgrafta bunun aynıdır, yalnız ortada köpek yoktur.
Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.
Muhteşem bir hafta dileğiyle keyfiniz, sevginiz bol olsun
Öznur Karaeloğlu
E-mail: oznur@oznurkaraeloglu.com
https://www.instagram.com/oznurkaraeloglu/
https://www.youtube.com/@oznurkaraeloglu
https://www.linkedin.com/in/oznurkaraeloglu/