Bilingual Çocuklarda Hızlı Okuma ve Anlama Eğitimi

Bilingual Çocuklarda Hızlı Okuma ve Anlama Eğitimi

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Dil bir kişinin kendisiyle ve çevresiyle etkileşim kurma aracıdır. Düşüncelerin oluşmasında, bilgiyi öğrenmede, hatırlama, bilgiyi geri çağırmada ve tüm zihinsel faaliyetlerde dili kullanırız. Bebekler dünyaya geldikleri ailenin dilini ilk dil olarak benimserler. Oysa tüm bebekler her sesi çıkarabilme ve her dili konuşabilme becerileriyle dünyaya gelirler. Bebeklerin etrafında birden fazla dille konuşan insanlar olduğunda ‘İki Dillilik’’ yani ‘’Bilingualism’’ denilen durum ortaya çıkar. Böylelikle birden fazla dili aynı anda konuşan, anlamlandıran çocuklar kendilerini de birden fazla dille ifade eder.

İki Dillilik Nedir? 

Çeşitli durumlardan dolayı kişilerin birden fazla dili öğrenerek yetişmesi ya da eğitim yoluyla ikinci bir dili kendi ana dili kadar iyi ya da ona yakın bir seviyede bilmesi, konuşması, okuması ve anlamasıdır. Eğitim dışında göç yoluyla ‘Bilingualism’ yani ‘İki Dillilik’ oluşabilir.

İki Dilli Çocuklarda Hızlı Okuma

Çalıştığım öğrencilerimden bazıları bilingual çocuklar. Mesela bir öğrencim Amerika’da doğmuş, evde Türkçe konuşulurken dışarıda ve okulda İngilizce konuşulduğundan İngilizcesi daha baskın dil olarak yerleşmiş yani İngilizce okuması, anlaması daha iyiydi. Sonra Türkiye’ye aile kesin dönüş yapınca Amerika’da çok başarılı olan öğrencim burada akademik olarak zorlanmaya başlamış. Türkçe dil baskınlığı olmadığından dikkati, algısı, anlaması ve okuması eş zamanlı olarak yerleşmemiş. Bu öğrencimle öncelikle Türkçe-İngilizce anlamlandırma ve dikkat çalışmaları yaptık. Sonrasında ise Türkçe okuma yapılandırma ile Amerika’daki okul başarısını burada da yeniden yakaladı.

Ülkemizde etnik köken olarak da pek çok kişi bilingual. Evde İbranice, Ermenice, Boşnakça, Lazca, Kürtçe, Arapça konuşan fakat okulda, iş yerinde Türkçe okuyan, konuşan bu kişilerde de benzer okuma, anlama, anlamlandırma, algı yavaşlığı gibi durumlar olabiliyor. Bunlarda aslında aynı anda çok sayıda işlem yapan beynin eş zamanlı olarak yaptığı işlem sayısının fazlalığından ortaya çıkıyor. Kişiler çok zeki olabilir fakat siz onlarla konuştuğunuzda daha geç cevap verebilirler. Bu çocuklarla Mind on Metot ile Bilingual Eğitim Tasarımı yaparak çalıştığımda okulda gösterdikleri performans çok değişiyor ve akademik olarak başarıları artıyor.

Benzer şekilde anne ya da babanın farklı bir milliyetten olması durumunda da çocuklar yine iki dilli olduğundan yine yazdığım şekilde okulda akademik başarı etkileniyor. Bilingual çocuklarla okuma, anlama, algılama çalışmaları yapıldığında genel olarak tek dilli çocuklardan daha yüksek bir başarı elde ediyorlar.

Çocuklarda Dil Baskınlığı

Bilingual çocukların dil baskınlıklarının hangisi olduğunu bilmekte önem kazanıyor. Çocuklar hangi dilde rüya görüyor? Hangi dilde konuşurken, okurken daha iyi kendini ifade edebiliyor? Çocuklar bir dilde daha iyi konuşurken diğerinde daha iyi yazıyor olabilirler. Bilingual çocuklarla Mind on Method’la Hızlı Okuma ve Anlama eğitimlerine başlamadan önce mutlaka bir değerlendirme yaparak çalışmalara başlıyoruz. Çoğu bilingual kişi konuştuğu dilleri birbirine karıştırarak konuşuyor. Dilbilimde bu durum’ Code-switching’ olarak ifade edilir.
Dil baskınlığının farkında olunması ile tasarlanan eğitimlerden sonra bu diller arasında kullanım dengesi oluşmaya başlar.

Yine bir öğrencimin annesi Almandı ve çocuk bilingual olduğundan okuması yaşıtlarından çok geride ve anlaması da yavaştı. (Bu arada her iki dilli çocuk böyle olmayabilir.) Biz uzun bir periyotta çalıştık ve dili anlaması kolaylaştığı için okuldaki sınavlarda soruları daha hızlı anladığından süreyi yetiştirmeye başladı ve başarısı arttı.

Bilingual çocuklarla yapılan çalışmalarda mutlaka düşünsel çalışmalara yer vermek gerekiyor. Bir dili anlamak sadece o dildeki kelimeleri bilmekle olmuyor. O dilin kültürüne doğru bir yaklaşımın da olması gerekiyor.

Psychology Today tarafından yayınlanan bir makalede, psikiyatrist ve filozof Neel Burton, iki dilli olmanın getirdiği avantajları şöyle anlatıyor:

Bazı araştırmalara göre, başka bir dil öğrenen insanlar standart testlerde önemli ölçüde daha başarılı oluyorlar. Dil yönetimi, dikkat kontrolü, bilişsel engelleme ve işleyen bellek gibi yönetici işlevleri gerektirir ve iki ve çok dilli insanların çevrelerini analiz etmede, çoklu görevlerde ve problem çözmede daha iyi olduklarına dair artan kanıtlar vardır.”

Peki sizler bilingual çocuklarınız ya da öğrencileriniz için neler yapabilirsiniz?

Bilingual çocuklarınızın okuryazarlığının gelişimi için öneriler:

1. Eğer konuşabiliyorsanız iki dilde de aynı konuyu dile getirebilirsiniz ve çocuktan da aynı şekilde iki dilde de aynı konuyu anlatmasını isteyebilirsiniz.
2. Çocuk için önemli olan içeriklerin bulunarak onları konuşmalarda ve anlatımlarda kullanabilirsiniz.
3. Çocuklar kendilerini hangi dilde daha iyi hissediyor ise o dilde çoğunlukla kullandığı kelimeleri ikinci dilinde de öğrenmesi ve aynı sıklıkta kullanması teşvik edilmelidir.
4. Dilin sadece okuma ve konuşma yetkinliği değil aynı zamanda yazma becerilerinin de oluşması için yazılı metinlerdeki kavramsal bilgilerin gündelik yaşamlarla birleştirilerek kullanılması etkili olmaktadır.
5. Anadil baskınlığının olmadığı ikinci dilde okuma güçlüğü yaşayan çocuğun güçlü olduğu yönlerinin tespit edilerek o dildeki becerilerine odaklanmak ve buradaki başarıyı diğer dile transfer etmek yine çocuğun başarı için uygulanabilir.

Okumak yerine dinlemek isterseniz, buradaki podcast bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Kolaylık ve sevgiyle 

Öznur Karaeloğlu 

E-mail: oznur@oznurkaraeloglu.com

oznurkaraeloglu.com

https://www.instagram.com/oznurkaraeloglu/

https://www.youtube.com/@oznurkaraeloglu

https://www.linkedin.com/in/oznurkaraeloglu/

https://www.facebook.com/okaraeloglu

https://linktr.ee/OznurKaraeloglu